Pro milieuvriendelijk verkeer is niet altijd zo evident als het lijkt. Elektrische en hybride wagens zijn dan wel zuiniger, er zit ook een addertje onder het gras. De auto’s vormen namelijk, na een crash, een groot risico voor brandweermannen. Want hoe zaag je iemand uit een wrak dat onder hoogspanning staat?
Hybride – elektrische auto
Een elektrische wagen rijdt niet op brandstof, maar – je raadt het al – op elektriciteit. De wagen is daarom uitgerust met een lithium-ion batterij. Die worden ook gebruikt in je gsm of laptop, met dat kleine verschil dat deze batterij honderden kilo’s zwaar is. De lithium-ion batterij is momenteel de lichtste accu met de grootste opslagcapaciteit en daarom zo geschikt voor een auto. Een hybride wagen werkt op een gelijkaardige manier, maar heeft naast de accu ook nog een motor die werkt op benzine.
Het grote voordeel, naast het feit dat ze milieuvriendelijk zijn, is de opbouw van de wagen. De motor van een elektrische wagen heeft veel minder onderdelen nodig die onderhoud vragen of kapot kunnen gaan. Op die manier is het ook een stuk voordeliger om met een elektrische auto te rijden. Maar de wagen heeft ook een groot nadeel.
Hoge spanning
De accu van een elektrische of hybride wagen kan onder een ontzettend hoge spanning komen te staan, namelijk zo’n 500 tot 1.000 volt. Dat maakt het bij een crash extreem moeilijk om passagiers uit de auto te redden. Bij een ongeval met een gewone wagen, wordt altijd eerst de kabel van de batterij losgekoppeld om de hoogspanning te onderbreken. Maar dat is bij een elektrische wagen zo eenvoudig nog niet.
Tot op vandaag is er geen uniformiteit bij elektrische en hybride wagens. De kabels hebben steeds een andere kleur en de batterij zit geregeld op een andere plaats. Eén foute gok kan ervoor zorgen dat de hulpverlener geëlektrocuteerd wordt. En zolang de wagen onder hoogspanning blijft staan, is het openbreken met een hydraulische tang levensgevaarlijk. De elektrische wagens zijn wel voorzien van crashsensoren die de hoge spanning zouden moeten afleiden naar de grond. Maar daar kan je nooit 100% op rekenen. Het risico blijft dus groot waardoor het veel langer duurt vooraleer passagiers bevrijd kunnen worden na een crash.
Blussen na de crash
Door de hoge spanning en de hitte die vrijkomen bij een crash, kan de accu heel snel vuur vatten. Het gebruik van lithium-ion batterijen zorgt voor een extra complexiteit. Wanneer lithium in contact komt met water, komt er een zeer brandbaar waterstofgas vrij. De omstandigheden maken de overlevingskans van de inzittenden na de crash steeds kleiner en de risico’s voor de hulpverleners alleen maar groter.
Bovendien worden brandweermannen in veel regio’s hier nog niet voldoende op voorbereid. Ze kaarten aan dat de opleiding momenteel onvolledig is en er meer praktijkopleiding nodig is om hen met dit soort nieuwe situaties te leren omgaan. De sector vraagt zelf om vernieuwd oefenmateriaal om beter voorbereid te zijn.
Tesla
Tesla, de marktleider in de ontwikkeling van elektrische auto’s, voorziet voor elk model een gedetailleerde noodhandleiding die het werk van hulpverleners moet vereenvoudigen. In de handleiding worden brandweermannen echter gewaarschuwd dat de auto volledig onder spanning zal staan en je dus geen enkel deel van de auto mag aanraken bij een crash. In dat geval sta je als hulpverlener machteloos.
Bij een ongeval met een Tesla S in Nederland moesten de brandweermannen de hulp inroepen van een Tesla medewerker die hen ter plekke kon adviseren. Tot de man ter plaatse was, kon de brandweer geen hulp verlenen omdat het risico op elektrocutie te hoog was.
Zelfrijdende auto
Hoewel het zeldzame situaties zijn, is het belangrijk dat er een algemene norm ontwikkelt. Zeker met het oog op de toekomst. Als we over 20 jaar effectief met een mix van zelfrijdende auto’s, die gebaseerd zullen zijn op de technologie van elektrische wagens, en gewone auto’s rondrijden, is het noodzakelijk dat de veiligheid hieromtrent op punt staat. We moeten de veiligheid van hulpverleners kunnen garanderen en de kans op een succesvolle bevrijding verhogen.
Safety sheets
Er wordt nu volop ingezet om een systeem met safety sheets te ontwikkelen. Op die manier zou alle informatie omtrent de elektrische wagen terug te vinden zijn in het computersysteem van brandweerwagens. Op basis van het merk, model en bouwjaar zullen brandweermannen kunnen opzoeken hoe de batterij, de bekabeling, sensoren en de afkoppelingshendel in de wagen ingebouwd zijn.
Tegen eind 2017 moeten er wereldwijd algemene normen gelden om de veiligheid van hulpverleners te verhogen.