Sinds 1 februari 2017 is Antwerpen en een deel van Linkeroever een lage-emissiezone. Vervuilende wagens mogen de stad niet meer binnen en zullen een boete ontvangen indien ze dit toch doen. Op die manier wil Antwerpen de slechte luchtkwaliteit van de stad aanpakken.
Luchtkwaliteitsonderzoek
Met veel roet en fijnstof, heeft Antwerpen een belabberde luchtkwaliteit. Tijdens de zomer van 2016 deed de organisatie CurieuzeNeuzen een grootschalig onderzoek. 2000 burgers in Antwerpen hingen vier weken lang een makelaarsbord met meetsensoren aan hun raam. De meetresultaten van 1840 gezinnen, 51 scholen, 55 bedrijven, 15 verenigingen en 10 ziekenhuizen werden allemaal verzameld in een kaart van Antwerpen.
Uit de resultaten bleek dat de gemiddelde concentratie aan stikstofdioxide in de stad zo’n 38 microgram per kubieke meter bedraagt. Voor de Wereldgezondheidsorganisatie is 40 microgram de norm en de kans dat Antwerpen deze norm soms overschrijdt, is reëel. De luchtkwaliteit varieert duidelijk van straat tot straat. Wijken in de buurt van de Ring en de Singel, scoorden zichtbaar slechter. Tijdens het festival Ringland konden bewoners op een stratenplan bekijken hoe vervuild de lucht in hun wijk is. De kaart was het bewijs dat het tijd is om aan de alarmbel te trekken!
Lage-emissiezone (LEZ)
Door de meest vervuilende wagens niet meer in de stad binnen te laten, hoopt Antwerpen zijn luchtkwaliteit sterk te verbeteren. Het begin en het einde van de lage-emissiezone zal steeds aangetoond worden met nieuwe verkeersborden:
In enkele van onze buurlanden wordt al langer gebruik gemaakt van LEZs. En ook Londen is sinds 2012 een zone met lage uitstoot. Antwerpen is de eerste stad in Vlaanderen die een lage-emissiezone invoert en het Antwerpse Havenbedrijf hoopt de LEZ in 2020 ook uit te breiden naar het stedelijke havengebied. Als de huidige LEZ blijkt te werken, en de luchtkwaliteit verbetert, zit het er dik in dat ook de districten buiten de Singel lage-emissiezone worden. Brussel volgt het voorbeeld van Antwerpen en begint in 2018 ook met een lage-emissiezone. Gent volgt in 2020.
Whitelist of Blacklist voor de lage emissiezone?
Of jouw auto de LEZ binnen mag of niet, hangt af van de Euronorm van je wagen. Die kan je gewoonlijk terugvinden op je inschrijvingsbewijs, onder de rubriek ‘milieuklasse’. Hoe hoger de Euronorm, hoe minder vervuilend je auto is. Voor wagens op benzine en LPG moet de Euronorm minstens 1 zijn. Voor dieselwagens Euronorm 3 met roetfilter, of beter. In 2020 en 2025 worden de regels telkens nog strenger.
De toegangsvoorwaarden gelden voorlopig niet voor bromfietsen en moto’s. Voor personenwagens en bussen (voertuigcategorie M) en lichte bedrijfswagens en vrachtwagens (categorie N) hanteert de overheid de volgende voorwaarden:
Periode 2016 – 2019
- Dieselvoertuigen: Euronorm 4 of IV, Euronorm 3 of III als het voertuig is uitgerust met een roetfilter.
- Benzine- of aardgasvoertuigen: Euronorm 1 of I
Periode 2020 – 2024
- Dieselvoertuigen: Euronorm 5 of V
- Benzine- of aardgasvoertuigen: Euronorm 2 of II
Periode 2025 – …
- Dieselvoertuigen: Euronorm 6 of VI
- Benzine- of aardgasvoertuigen: Euronorm 3 of III
80% van de chauffeurs zal geen enkel verschil merken na de invoering van de LEZ en zal nog steeds gratis de stad in mogen met zijn wagen. De toegang word je automatisch verleend op basis van een ‘whitelist’. De overheid stelt die samen aan de hand van gegevens die ze van de Dienst Inschrijving Voertuigen (DIV) ontvangen. Mensen die niet aan de algemene toegangsvoorwaarden voldoen, geen vrijstelling hebben of toegang mits betaling hebben aangevraagd, ontvangen een boete indien ze toch met een vervuilende wagen de stad binnenkomen. Dat zal gecontroleerd worden aan de hand van camera’s met nummerplaatherkenning (ANPR-camera’s).
Lage-emissiezone: vrijstellingen
Sommige voertuigen krijgen een vrijstelling en mogen, ondanks dat ze niet aan de algemene toegangsvoorwaarden voldoen, toch gratis met de auto de stad in. Dat geldt voor:
- Prioritaire voertuigen van politie en brandweer, ambulances.
- Elektrische, plug-in-hybride of met waterstof aangedreven voertuigen.
- Voertuigen van de krijgsmacht.
- Voertuigen voor toezicht, controle en onderhoud van infrastructuur en installaties van algemeen belang zoals nutsvoorzieningen en wegen.
- Voertuigen van personen met een handicap die genieten van verhoogde tegemoetkoming in de gezondheidszorg en beschikken over een parkeerkaart voor personen met een handicap.
- Voertuigen die aangepast zijn voor het vervoer van personen met een handicap (met attest van FOD Mobiliteit) en waarvan de eigenaar beschikt over een parkeerkaart voor personen met een handicap.
Omdat de Vlaamse overheid vaak niet beschikt over de gegevens om hen automatisch toegang te verlenen, zullen de eigenaars zich online moeten registreren. Dat kan je gratis doen op de website van Antwerpen. In 2020 en 2025 zal je jezelf, na de verstrenging van de voorwaarden, opnieuw moeten registreren.
Betaalde toegang
Bepaalde voertuigen zoals wagens die ouder zijn dan 40 jaar, dieselwagens met euronorm 3 die geen roetfilter hebben en bepaalde beroepsgebonden wagens mogen de LEZ voorlopig (tot 2020) tegen betaling wel binnen als ze zich vooraf eerst geregistreerd hebben. Eigenaars van een vervuilende wagen mogen maximaal acht keer per jaar toch de lage-emissiezone binnenrijden met een LEZ-dagpas. Die zal je vanaf februari 2017 online of aan parkeerautomaten kunnen aankopen.
Wie niet aan de voorwaarden voldoet en toch zonder toelating de LEZ binnenrijdt, krijgt een boete. De tarieven die hiervoor aan de gemeenteraad voorgelegd werden, liggen op 125 euro bij de eerste overtreding. Bij een tweede overtreding binnen het jaar zou de boete stijgen naar 250 euro en bij een derde inbreuk naar 350 euro, het maximumbedrag. Wie in februari, wanneer de LEZ van start gaat, toch nog met een vervuilende wagen de stad binnen rijdt, krijgt die maand voorlopig nog geen boete.
Wil jij uitzoeken of jouw wagen binnenkort de stad nog binnen mag? Of denk je recht te hebben op een vrijstelling en wil je alvast je wagen registreren? Op www.slimnaarantwerpen.be kan je terecht voor alle nodige informatie.